Czy słodzik jest zdrowy? Co mówią najnowsze badania?
Alternatywy dla cukru mogą nie być tak nieszkodliwe, jak się powszechnie uważa. Naukowcy przeprowadzili kontrolowane badanie w celu zbadania wpływu sztucznych substancji słodzących, takich jak aspartam, sacharyna, stewia i sukraloza na ludzki metabolizm i mikrobiom jelitowy. Odkryli, że te nieodżywcze substancje słodzące mogą wywoływać indywidualne i specyficzne zmiany w odpowiedzi glikemicznej poprzez modyfikację mikrobiomu jelitowego. Odkrycie to podważa popularny pogląd, że substytuty cukru nie mają wpływu na organizm ludzki i podkreśla potrzebę dalszych badań klinicznych.
Czy słodzik ma kalorie?
Po zjedzeniu pokarmów zawierających węglowodany poziom glukozy we krwi (cukru we krwi) wzrasta, gdy trawimy pokarm. Ten po posiłku skok poziomu glukozy we krwi jest znany jako odpowiedź glikemiczna. Nieodżywcze substancje słodzące (NNS), takie jak aspartam, sacharyna, stewia i sukraloza, zawierają minimalną ilość węglowodanów lub nie zawierają ich wcale i dlatego naukowcy zakładali, że nie wywołują odpowiedzi glikemii. To przekonanie, że NNS są biologicznie obojętne, w połączeniu z ich słodyczą, uczyniło je bardzo popularnymi substytutami cukru, szczególnie w leczeniu cukrzycy i przybierania na wadze.
Co mówią badania naukowe?
W 2014 roku dr Eran Elinav, immunolog i badacz mikrobiomu w Instytucie Nauki Weizmanna w Izraelu i Microbiome & Cancer Division, DKFZ, Heidelberg, German, wraz ze swoim zespołem zakwestionował ideę, że NNS są biologicznie obojętne. Badanie wykazało, że niekaloryczne sztuczne słodziki wywołują nietolerancję glukozy u myszy poprzez zmianę ich mikroflory jelitowej. Teraz nowe badanie opublikowane przez dr Elinav i jego zespół w czasopiśmie Komórka pokazuje, że NNS mają podobny wpływ na ludzi.
„Musimy podnieść świadomość faktu, że nieodżywcze substancje słodzące nie są obojętne dla ludzkiego ciała, jak pierwotnie sądziliśmy”.
— Dr Eran Elinav
„Jest to bardzo silne i rygorystyczne badanie, a wyniki są ważne i aktualne” – dr Michael Goran, profesor pediatrii w Keck School of Medicine na Uniwersytecie Południowej Kalifornii i dyrektor programowy ds. Cukrzycy i otyłości w Saban Research Institute w Szpitalu Dziecięcym w Los Angeles, który nie był zaangażowany w to badanie.
„Nieodżywcze substancje słodzące szybko rozprzestrzeniają się w całym zaopatrzeniu w żywność i we wszystkich grupach demograficznych, w tym dzieci i kobiety w ciąży, ale ich pełny i długoterminowy wpływ na zdrowie ludzkie nie został szeroko zbadany” – powiedział.
Jak badano wpływ słodzików na organizm
Naukowcy zrekrutowali do badania tylko zdrowych ochotników, którzy nie spożywali żadnych NNS w codziennej diecie. W sumie 120 osób przeszło rygorystyczny test przesiewowy, a naukowcy losowo przydzielili je do jednej z sześciu grup suplementacji: aspartam, sacharyna, stewia, sukraloza, glukoza (w celu kontrolowania potencjalnej interferencji glukozy w standardowych preparatach NNS) i bez suplementu (druga grupa kontrolna). Wszystkie substancje słodzące podawano jako dostępne w handlu saszetki, zawierające mieszaninę glukozy i w dawkach niższych niż zalecane przez FDA dopuszczalne dzienne spożycie. Aby zbadać wpływ NNS na odpowiedź glikemijną, uczestnicy nosili ciągły monitor glukozy przez cały czas trwania badania klinicznego i ukończyli testy tolerancji glukozy we wcześniej określonych dniach. Test tolerancji glukozy mierzy zdolność organizmu do wchłaniania i wykorzystywania glukozy (cukru). Naukowcy odkryli, że grupy spożywające sacharynę i sukralozę miały „znacznie podwyższoną” odpowiedź glikemiczną podczas ekspozycji na NNS. Nie zaobserwowano istotnego wpływu na tolerancję glukozy w grupach aspartamu, stewii, glukozy i bez suplementów. Odkrycia te sugerują, że krótkotrwałe spożywanie sacharyny i sukralozy w dawkach niższych niż dopuszczalne dzienne spożycie może wpływać na odpowiedzi glikemiczne u zdrowych osób.
Substancje słodzące mogą zmieniać mikrobiom jelitowy
Na podstawie wyników badań na modelach zwierzęcych naukowcy postawili hipotezę, że NNS mogą wpływać na metabolizm człowieka poprzez zmianę mikrobiomu jelitowego. Aby przetestować swoją hipotezę, naukowcy przeanalizowali próbki mikrobiomu stolca uczestników przed i po spożyciu NNS. Okazało się, że wszystkie cztery testowane NNS zmieniły bakterie w jelitach i cząsteczki, które wydzielają. Podobnie, cztery NNS „wyraźnie wpłynęły” na mikrobiom jamy ustnej. Takie zmiany mikrobiomu nie wystąpiły w grupach kontrolnych. Odkrycia te sugerują, że NNS nie są obojętne na ludzki mikrobiom.
„[Badanie] jest pierwszym krokiem do potwierdzenia tego, co wielu podejrzewało od jakiegoś czasu; że sztuczne słodziki mają wymierny wpływ na metabolizm i zdrowie. Odkrycia proponują ważny mechanizm działania dla dalszego wpływu na kontrolę glikemii substancji słodzących, poprzez interakcję z mikrobiomem jelitowym. ”
— Prof. Tim Spector, współzałożyciel firmy ZOE zajmującej się spersonalizowanym odżywianiem i badacz w King’s College London
Aby ustalić, czy zmiany mikrobiomu były rzeczywiście przyczyną zmienionych odpowiedzi glikemicznych, naukowcy przeszczepili bakterie jelitowe od uczestników badania myszom wolnym od zarazków – myszom, które zostały wyhodowane w całkowicie sterylnych warunkach i nie miały własnego mikrobiomu. Łącznie myszy te wykazywały odpowiedzi glikemiczne, które odzwierciedlały odpowiedzi ich ludzkich dawców mikrobiomu. Wyniki te sugerują, że odpowiedzi ludzkiego mikrobiomu na NNS są wysoce spersonalizowane i mogą prowadzić do zmian glikemicznych u niektórych, ale nie wszystkich konsumentów, w zależności od ich mikrobiomów i NNS, które spożywają. Pomysł, że ludzki mikrobiom jelitowy może reagować na niektóre dodatki do żywności i wywoływać zmiany metaboliczne, nie jest nowy. Wcześniejsze badania sugerowały, że emulgatory dietetyczne, środki konserwujące żywność i Barwniki promować zmiany metaboliczne poprzez zmiany mikrobiomu.
Niedawno naukowcy odkryli, że nowy niskokaloryczny słodzik sprzyja wzrostowi pożytecznych bakterii jelitowych, co wpływa na ogólny stan zdrowia. Zapytany o ograniczenia badania, dr Elinav zauważył, że badanie kliniczne obejmowało tylko zdrowe, bez nadwagi, osoby normoglikemiczne, a uczestnikom podawano tylko jeden preparat NNS.
„Nasze wyniki wymagają dalszych randomizowanych, niesponsorowanych przez przemysł badań interwencyjnych w zagrożonych populacjach, takich jak osoby w stanie przedcukrzycowym i diabetyków. Inne NNS, preparaty i dawki powinny być dalej badane „- powiedział dr Elinav.
„Ponadto wpływ NNS powinien być porównywany w przyszłych kontrolowanych badaniach między konsumentami diet bogatych w węglowodany i [węglowodany] pod kątem ich potencjalnego zróżnicowanego wpływu na fizjologię metaboliczną człowieka. Dłuższy okres ekspozycji niż ten wykorzystany w naszym badaniu może być wymagany do pełnej oceny potencjalnych konsekwencji zdrowotnych, w których pośredniczy zmieniony mikrobiom po spożyciu różnych NNS „- dodał.
Dr Goran, który nie był zaangażowany w badanie, zasugerował, że inne substancje słodzące, w tym słodzik z owoców mnicha i aluloza, stają się coraz bardziej popularne i również powinny zostać zbadane.
„Potrzebujemy również badań na dzieciach, ponieważ ich mikrobiom wciąż się rozwija, a więc wpływ tych związków może być inny i wpływać na długoterminowe wyniki” – powiedział.
„Ponadto ten artykuł zawiera bardzo szczegółowe informacje na temat wyników mikrobiomu i odpowiedzi glikemicznych, ale inne interesujące wyniki obejmują ogólny wpływ na regulację apetytu, a także efekty poznawcze, ponieważ istnieją dowody sugerujące niekorzystny wpływ na oba te wyniki” – dodał.
Prof. Spector, który również nie brał udziału w badaniu, zwrócił uwagę, że za tymi efektami mogą stać również dodatki lub barwniki w takich słodzikach.
„Jak stwierdzili autorzy w tym artykule, jest prawdopodobne, że emulgatory, dodatki i sztuczne barwniki mogą wpływać na ludzki mikrobiom, a tym samym na odpowiedź metaboliczną, ale nie jest jeszcze jasne, czy jest to odpowiedź glikemiczna, czy coś innego” – powiedział MNT.
Konkluzja: Tak czy nie dla słodzików?
Dr Goran sugeruje unikanie wszystkich substancji słodzących „dopóki nie będziemy mieli silniejszych dowodów na to, że są bezpieczne”.
„Żaden z [nieodżywczych słodzików] nie rozwiąże pragnienia słodkiego smaku i istnieją badania sugerujące, że nawykowe spożywanie słodzików zwiększa ogólne dzienne spożycie kalorii i cukru”.
— Dr Michael Goran
Prof. Spector powtórzył podobne myśli:
„Wyniki badań sugerują, że reakcja jest zmienna między osobnikami, ale wszystkie słodziki wydają się mieć jakiś wpływ, więc żaden z nich nie wydaje się lepszy od innych i osobiście bym ich unikał.”
Podczas gdy wyniki tego badania budzą obawy dotyczące wpływu NNS na zdrowie ludzkie, dr Elinav ostrzegł, że „spożycie cukru nadal stanowi bardzo złe i dobrze udowodnione ryzyko dla zdrowia dla otyłości, cukrzycy i ich konsekwencji zdrowotnych, a nasze odkrycia nie wspierają ani nie promują spożycia cukru w jakiejkolwiek formie ani kształcie”.
„Mocno wierzymy, że spożycie cukru powinno być zminimalizowane i unikane w jak największym stopniu” – dodał.
